Onderzoeksjournalistiek is geen verdienmodel. Langdurig onderzoek kost veel geld, maar is wel noodzakelijk om gedegen onderzoek te doen naar misstanden in de samenleving. De onderste steen boven halen, niet alleen de tegels lichten. Hieronder vertel ik hoe we dat willen aanpakken. Maar belangrijker is dat we hulp nodig hebben. Het Bureau voor Lokale Zaken doet onderzoek met incidentele subsidies van het Leids Mediafonds (RijnlandRoute) en Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (Project Westergasfabriek). Maar dat is niet voldoende om al onze plannen uit te voeren.

Het vertrouwen van het publiek in traditionele media staat onder druk. Politici stellen de onpartijdigheid van media openlijk ter discussie en consumenten zien zichzelf vaak niet terug in het dagelijkse nieuws, aldus de organisatoren.

Samenwerking is de sleutel voor het versterken van lokale (onderzoeks)journalistiek. Dat klinkt eenvoudig maar zoals iedereen weet die met verschillende partner organisaties heeft samengewerkt, het is vaak gecompliceerder dan gedacht: onverenigbare bedrijfsculturen, concurrentie posities en verschillende  (commerciële) belangen willen nog wel eens voor problemen zorgen. Strategische allianties op projectbasis zouden een oplossing kunnen bieden.  

Om snel op actuele ontwikkelingen te kunnen reageren, gaat het Bureau voor Lokale Zaken regioteams samenstellen, bestaande uit een basisteam, twee regioteams en een datateam. Het basisteam bestaat uit een coördinator, een hoofdredacteur en een marketingcommunicatiemedewerker. De regioteams bestaan uit freelance onderzoeksjournalisten: minimaal één programmamaker, één researcher, en een journalist van een lokaal medium, in sommige gevallen kan een betrokken (bezorgde) burger of klokkenluider bij het onderzoek worden betrokken.

Tijdens de bijeenkomst De Staat van Nederland werd me een ding duidelijk, er staat ons een grote opgave te wachten in de nabije toekomst: de energietransitie. De Staat van Nederland is een is een kennissymposium georganiseerd door het Expertisecentrum Journalistiek. Op deze bijeenkomst spraken onder meer  Dr. Paul Koutstaal, senior onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving, over duurzame energie en de CO2 uitstoot van elektriciteitsopwekking en Prof.

Op journalistiek en specifiek onderzoeksjournalistiek in de regio is in de afgelopen jaren flink bezuinigd, er komen betere tijden aan met steun van de overheid, maar daarmee zijn we er natuurlijk niet. Journalistiek bestaat bij de gratie van het publiek, -zonder lezers geen schrijvers- en geld alleen zal de onderzoeksjournalistiek niet redden.

Het Bureau voor Lokale zaken is een platform voor lokale en regionale onderzoeksjournalistiek: een beveiligde samenwerkingsomgeving voor onderzoeksjournalisten, mediaredacties, deskundigen en publiek; en een presentatieplatform voor de verschillende journalistieke uitingen, waarbij we graag experimenteren met presentatiemogelijkheden. In de werkomgeving faciliteren we de redacties met onderzoeksgereedschap en een beveiligde werkruimte, waarin je ongestoord kunt werken. We verbinden de verschillende lokale redacties met elkaar zodat jullie ervaringen, methoden en technieken kunnen delen.

In november vorig jaar ontmoette ik Pim op de conferentie van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten in Maastricht. Pim was, zo begreep ik van een gemeenschappelijke vriend, bezig met het opzetten van een online platform voor regionale onderzoeksjournalistiek. Precies hetgeen dat ik graag ooit zou willen doen. Gelukkig kon hij wel wat assistentie gebruiken en was ik in een positie om dat te bieden. Sinds januari van dit jaar denk ik mee over hoe dat platform vorm moet krijgen en hou ik me bezig met journalistiek onderzoek op regionaal niveau.

Toen ik twee jaar geleden een aantal bevriende journalisten vertelde over mijn plannen om een platform voor lokale onderzoeksjournalistiek te willen opzetten, werd ik eigenlijk voor gek verklaard; te groot, te ambitieus, en ze hadden natuurlijk gelijk. De eerste subsidieaanvragen liepen op niets uit omdat ook de subsidieverstrekkers inzagen dat het nergens toe zou leiden, te groot, te ambitieus, wat zou de meerwaarde zijn van zo'n platform? Eén partij zag dat anders.

Ruim een jaar geleden begonnen we met het uitwerken van de plannen voor het platform voor lokale onderzoeksjournalistiek, een half jaar geleden begonnen we met bouwen en configureren van de twee platformen: in samenwerking met journalisten ontwikkelden we een onderzoek template waarin meerdere partijen kunnen samenwerken: journalisten, lokale mediaredacties, deskundigen en ons publiek; en bouwden we een presentatie website waarin de verschillende Bureaus voor Lokale Zaken hun werk kunnen presenteren en waarin het publiek onderzoeken kan volgen en aan onderzoek kan bijdragen.