Scenarios voor onderzoeksprojecten

Onderzoeksjournalistiek is geen verdienmodel. Langdurig onderzoek kost veel geld, maar is wel noodzakelijk om gedegen onderzoek te doen naar misstanden in de samenleving. De onderste steen boven halen, niet alleen de tegels lichten. Hieronder vertel ik hoe we dat willen aanpakken. Maar belangrijker is dat we hulp nodig hebben. Het Bureau voor Lokale Zaken doet onderzoek met incidentele subsidies van het Leids Mediafonds (RijnlandRoute) en Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (Project Westergasfabriek). Maar dat is niet voldoende om al onze plannen uit te voeren. Je kunt ons helpen door vriend te worden van het Bureau en ons daarmee financieel te steunen.

Scenario's voor onderzoeksredacties
Elke lokale onderzoeksredactie publiceert succesvolle verhalen, artikelen, longreads video en podcasts. Maar hoe kwamen ze daar? Hoe selecteerden zij hun onderwerpen en belangrijker, hoe deden zij hun onderzoek? Meestal blijft dit verborgen achter de muren van de redactieruimte. Het Bureau voor Lokale zaken biedt ruimte om deze waardevolle informatie op te slaan en te delen met andere lokale redacties waarmee veel dubbel werk wordt voorkomen.

Blauwdrukken / scenario's
Onderzoekers van het Bureau gaan actief freelance journalisten en onderzoeksredacties benaderen die succesvolle verhalen hebben gemaakt, met de vraag of zij hun expertise en ervaringen willen delen met andere journalisten. Het Bureau voor Lokale Zaken bouwt dan samen met hen dossiers op binnen het beveiligde samenwerkingsplatform voor lokale en regionale onderzoeksjournalistiek. Deze dossiers (zogenoemde potjes op het vuur) worden als blauwdruk opgeslagen en kunnen op eenvoudige wijze als onderzoek scenario worden gedeeld met lokale onderzoeksredacties.

Impact
Op deze wijze kunnen we lokale verhalen een breder platform geven en meerdere locaties met elkaar verbinden; door gezamenlijk te publiceren, brengen we (kleine) lokale verhalen onder de aandacht van een groter publiek. We willen niet alleen inzicht geven in lokaal beleid, politieke processen en misstanden, maar ook een inkijk geven in het onderzoeksproces dat leidt naar het journalistieke eindproduct.

Door burgers en deskundigen te laten samenwerken aan onderzoek, en door actief over het maakproces te publiceren, willen we de beeldvorming rondom media positief beïnvloeden, en tevens het eindproduct valideren.

Doelgroep
In eerste instantie richten we ons op freelance journalisten en onderzoeksredacties. We geven presentaties over de werkwijze van het Bureau op bijeenkomsten van journalisten, zoals bijvoorbeeld netwerkbijeenkomsten en conferenties voor onderzoeksjournalistiek. Daarnaast bezoeken we ook redacties en freelance journalisten en maken gebruik van ons netwerk.

In tweede instantie richten we ons op direct betrokkenen bij het onderzoek: het lokale publiek, de bezorgde kritische burger die geïnteresseerd is in verdiepende lokale journalistiek. Om een voorbeeld te geven, bij de inspraakprocedures rond de aanleg van de RijnlandRoute tussen Leiden en Katwijk waren maar liefst 44 belangenorganisaties betrokken. Dit soort belangenorganisaties willen we niet alleen voorzien van informatie, maar hen ook actief betrekken bij het onderzoek.

We gaan artikelen schrijven voor lokale media (stadskranten, wijkbladen, straatkranten), we gaan de wijk in, en organiseren een Bureau voor Lokale Zaken spreekuur in bijvoorbeeld bibliotheken of buurthuizen en we willen nadrukkelijk aanwezig zijn bij lokale bijeenkomsten. Uiteraard maken we voor het bereik van deze doelgroepen gebruik onze sociale media kanalen Twitter, Facebook Instagram en LinkedIn. Ook onze nieuwsbrief richten we lokaal in.

Veilig werken
In een tijd waarin de veiligheid van cloud diensten ter discussie staat, is het van belang dat journalisten, zonder dat over hun schouder meegekeken kan worden, veilig kunnen werken. Het Bureau bevordert en faciliteert onderzoeksjournalisten met een afgeschermde digitale werkruimte waarin zij kunnen werken aan onderzoek, tekst-, beeld- en audiobestanden en gereedschap met elkaar kunnen delen. Belangrijkste doel van het Bureau is het stimuleren van regionale samenwerking en verslaglegging daarvan, zodat onderzoeken ook eenvoudig te delen zijn. Tal van onderwerpen leven in het hele land, maar wel met specifieke elementen per regio.

Vanuit het basisteam willen we meer dan tot op heden mogelijk was regionale onderzoeksjournalisten stimuleren en een podium bieden. Juist het centraal opslaan en delen van de onderzoek scenario’s kan leiden tot gezamenlijke projecten. De Bureau redactie begeleidt en coördineert lokale onderzoeksteams bij een grondige verslaglegging met behoud van het lokale perspectief. Een vorm van samenwerking met grote impact.

Dit kan resulteren in:

Parallelle reportage
Redacties werken aan hetzelfde verhaal, maar ze werken aan verschillende output.

Gezamenlijke reportage
Freelance journalisten en verschillende redacties kunnen samenwerken aan hetzelfde eindproduct. Het leidt tot verhalen die een grotere diepgang van kennis weerspiegelen en een bredere, meer diverse set van bronnen die door elke verslaggever / redactie wordt aangedragen. Elke onderzoeker heeft zijn of haar eigen verworven netwerk van experts die context en realiteitscontroles bieden. Het helpen van collega-journalisten bij het gebruik maken van hun kwaliteitsbronnen is een efficiënte vorm van samenwerking.

Tools
Binnen de werkruimte kunnen onderzoekstools worden gebruikt, zoals ge-embedde web applicaties. Het delen van externe tools kan in een repository worden gedaan, inclusief praktische tips voor het gebruik van deze tools.

Delen
Een van de meest potentieel krachtige vormen van samenwerking met de minste extra inspanning is het delen van inhoud met anderen. Voor kleine en lokale uitgevers is dit een manier om verhalen voor een groter publiek te brengen.

Veiligheid
De digitale werkruimte kan dienen als een veilige haven of back-up voor redacties / journalisten in gebieden / situaties waar ze niet veilig kunnen werken. De beveiligde server kan een omgeving bieden voor journalisten om te werken zonder dat iemand over hun schouder mee kijkt.

Redacties kunnen elkaar of freelancers ondersteunen bij informatieverzoeken (Wob) en rechtszaken die daar mogelijk uit voortvloeien.

Het publiek
Heel belangrijk bij de samenwerking met burgers en burgerjournalisten is dat de kwaliteit gewaarborgd blijft. Het is belangrijk dat professionele journalisten de projecten inhoudelijk en journalistiek technisch begeleiden.

Fasen:
Vooronderzoek en acquisitie
Het basisteam van het Bureau gaat actief werven bij lokale redacties en freelance onderzoeksjournalisten van succesvolle verhalen, artikelen, longreads, reportages, naar onderzoeken die mogelijk herhaald kunnen worden in andere regio’s / steden.

Onderzoek / dossier vorming
Indien een dossier reproduceerbaar blijkt, bouwen we op basis van een blauwdruk van dit onderzoek lokale scenario’s, met lokale casussen en documentatie. Aangesloten redacties kunnen van deze scenario’s gebruik maken als basis voor hun (lokaal) onderzoek.

Subsidie / financiering
We helpen bij het zoeken van financiering van het onderzoek/publicatie bij fondsen en door middel van crowdfunding en donaties.

Onderzoek / uitwerking
Het Bureau ondersteund en coördineert technisch en inhoudelijk de onderzoeken en de uitwerking daarvan. Met name de samenwerking met burgers verdient extra inspanning.

Publicatie
Het Bureau streeft ernaar zoveel mogelijk in lokale media gezamenlijk te publiceren en zal de publicaties ook op de lokale webpagina’s van het Bureau voor Lokale Zaken publiceren. We helpen met het zoeken naar partners en platforms voor publicatie.

Nazorg
Op basis van de onderzoeken passen we de scenario’s aan met nieuw verworven vaardigheden en technieken. Ook zullen we de gepubliceerde dossiers updaten en zo nodig corrigeren.