Het Bureau voor Lokale Zaken is in ontwikkeling. In september 2017 zijn we begonnen met onderzoek naar de structuur en bouw van het onderzoekstemplate. Inmiddels hebben we met gebruik van open source software, een werkomgeving ingericht waarin de verschillende stadia van onderzoek zijn uitgezet: de hypothese / probleemstelling, onderzoeksvragen, de misstand, bronnen, hoor en wederhoor e.d.

In dit template is een aantal journalisten aan het werk onder andere hebben twee studenten van de Christelijke Hogeschool Ede onderzoek gedaan voor het onderzoeksproject van het Bureau: wiv-onderdeloep. Onderzoeksjournalisten Joost Wilgenhof (radio) en Ingrid de Groot (fotografie) zijn in Amsterdam Zuidoost onderzoek aan het doen voor Amsterdamse Lokale Zaken. En doet datajournaliste Eva Meesterberends onderzoek naar vervuilde grond in Nederland voor Smerige Lokale Zaken. Daarnaast zijn we in gesprek met journalisten uit o.a. Leiden, Rotterdam en Groningen.

Op basis van hun ervaringen binnen de werkomgeving hebben we een definitieve werkomgeving ontworpen en geprogrammeerd. Ondertussen zijn we in gesprek met freelance onderzoeksjournalisten en hoofdredacteuren van lokale media om samen te werken.

Positionering
We willen dat alle lokale bewoners makkelijk toegang hebben tot betrouwbaar, relevant en overvloedig nieuws en informatie. Wij zijn ervan overtuigd dat een zeer geïnformeerd en betrokken burgerschap de basis vormt voor een robuuste democratie en voor gezonde gemeenschappen. We hebben de afgelopen maanden gesproken met deskundigen en vakgenoten over de invulling van het Bureau in het lokale media domein. Welke rol zal het Bureau gaan spelen? Belangrijk is dat het bureau voor Lokale Zaken een betrouwbare bron van informatie wordt, een kwaliteit die dient gewaarborgd te worden door het toezicht van de redactieraad op de participanten.

Veiligheid
De werkomgeving waarin de onderzoekers werken willen we zoveel als mogelijk afschermen van de buitenwereld. Door middel van innovatieve firewall technieken, VPN, two factor authentication, monitoring, en vooral het instrueren van de gebruikers over veilig werken, ontwikkelen we een werkomgeving waarin de onderzoekers ongestoord kunnen werken. Natuurlijk is het niet voor elk onderzoek noodzakelijk dat de beveiliging optimaal is, maar denk aan onderwerpen rond criminaliteit, radicalisering, of gevoelige persoonsinformatie en de bescherming van bronnen en klokkenluiders.

Presentatie: transparantie is de nieuwe objectiviteit
De relevante onderzoeksresultaten delen we met het publiek op de presentatie website van het Bureau voor Lokale Zaken. Door zoveel mogelijk van de onderzoeksfase te delen met de betrokkenen en geïnteresseerden, hopen we op voorhand het eindproduct te kunnen valideren. De publiek heeft namelijk al kunnen lezen, horen of zien tegen welke problemen de onderzoekers aanliepen, welke journalistieke keuzes ze hebben moeten maken. Waarom wordt die minister maar 15 seconden in beeld gebracht, terwijl ze in het interview drie uur aan de tand is gevoeld? Het publiek kan zich abonneren op onderzoek en op de hoogte gehouden worden van de voortgang.

Activistisch en constructief
Het is moeilijk te bepalen wanneer betrokkenheid overgaat in activisme. Mag een journalist oproepen tot een boycot bijvoorbeeld? En is het aan de onderzoeksjournalist om oplossingen aan te dragen voor een misstand die hij heeft aangekaart? Het Bureau wil vooral een baken zijn waar feitelijke informatie verkozen wordt boven de opinie of mening.

Structureel
Een onderzochte casus dient, voor zover mogelijk en wenselijk, opgevolgd te worden. Niet alleen transparantie voor en tijdens de presentatie van het eindproduct (artikel, longread, video of audio), maar ook erna. Wat gebeurt er als er Kamervragen worden gesteld, wat gebeurt er als een motie wordt aangenomen of verworpen, en wat gebeurt er op het departement met die motie, wordt deze wel uitgevoerd en zo ja op welke wijze? Maar ook wat is de invloed van de journalistieke producten die wij produceren in de samenleving?

De rol van de burgers in de journalistiek
De burger krijgt een steeds belangrijker rol in de journalistiek. Door het wegvallen van lokale media springen burgerinitiatieven in de vorm van hyper locals in het gat en sociale media krijgen een steeds belangrijker rol in de nieuwsvoorziening. Is er ook een rol weggelegd voor de burger onderzoeksjournalist? Hoe ver mag een burgerjournalist gaan, wie neemt de verantwoordelijkheid voor hen? Binnen het Bureau voor Lokale Zaken wordt de burger(onderzoeks)journalist gekoppeld aan een professioneel journalist, zodat de kwaliteit gewaarborgd blijft. Samen kunnen ze optrekken en van elkaar leren.